Ineens is het klaar. Het lijkt wel of alles tegelijkertijd komt. Alle ballen die jij de afgelopen tijd in de lucht hield, vallen ineens naar beneden. Je hebt het gevoel dat je de volledige controle over je leven verliest en niks lukt meer. Vervolgens barst je in tranen uit en voel jij je machteloos. Je bent te lang over je grenzen gegaan. Een burn-out? Hoe kan iemand als jou dit toch gebeuren? Je leest het in de nieuwste blog van Rustige Nacht!
Wat is een burn-out
Er wordt ten onrechte wel eens gezegd dat burn-out een modewoord is. Of dat alleen mensen die niet hard kunnen werken last krijgen van een burn-out. Dit is niet waar. Mensen die een burn-out hebben gehad hebben last van zowel fysieke als mentale klachten. Dit komt omdat zij al een langere tijd ver over hun kunnen hebben gepresteerd.
Het is geen verzinsel, ze zijn ontzettend uitgeput! De burn-out duikt vaak uit het niets op, omdat veel mensen zich niet bewust zijn van de verschijnselen. Je ziet het pas als je het doorhebt. Het is een quote van Johan Cruijff die vaak wordt aangehaald door mensen met een burn-out. Om precies te begrijpen wat zij hiermee bedoelen moeten we terug naar de basis.
Fases en kantelpunten burn-out
Om dit te verduidelijken gaan we de fases en kantelpunten van een burn-out uitlichten aan de hand van een denkbeeldige emmer. Dit zijn in chronologische volgorde de fases: alarmfase, weerstandsfase, breukfase en tot slot de burn-out.
Burn-out: Hoe begint het
We trappen af met de alarmfase. Dit noemen we zo, omdat er in je hoofd een alarm zou moeten afgaan wanneer je deze symptomen herkent. Voor zowel mannen als vrouwen is dit hetzelfde. Een klassiek schoolvoorbeeld: Je hebt een uitdagende baan waar je werkt onder (zware) stressvolle omstandigheden.
Wanneer je werkdag er op zit, moet je je haasten voor de trein en tot overmaat van ramp zijn er geen zitplaatsen meer. Dat wordt dus staan. Eindelijk thuis aangekomen kun je beginnen met koken en het huis opruimen. Je partner/kinderen hebben dit weer eens verzuimd en iemand zal het toch moeten gaan doen.
Fase 1 van de burn-out: De alarmfase
Wanneer alles er op zit besluit je toch nog even door te werken, want je wil je achterstand wegwerken en je moet ook nog een nieuw dekbedovertrek bestellen voor de kinderen, want waar ze nu onder slapen kan echt niet meer! Voordat je het weet is het bedtijd. De cyclus herhaalt zich een tijdje en beetje bij beetje wordt het erger.
Je raakt uitgeput en na verloop van tijd krijg je te maken met slaapproblemen, buikpijn of andere lichamelijke klachten. Hopelijk luidt je hoofd nu de noodklok, want er drupt water in de denkbeeldige emmer!
Burn-out: Ontkennen dat je het druk hebt
Fase 2 is de weerstandsfase. We borduren voort op de bovenstaande casus om het voorbeeld te verduidelijken. Normaalgesproken maakt je lichaam na 21 dagen een gewoonte van iets. Wanneer jij dus gewend raakt aan hard werken en ook nog een actief sociaal leven wilt onderhouden. Dan is daar in principe niks mis mee.
Zolang jij je maar bewust bent van wat je doet en ook voldoende rust neemt! Wanneer je dit niet doet, herkent je lichaam het verschil niet meer tussen normaal en overprikkeld. Wat er toe leidt dat de alarmbellen minder vaak af gaan.
Naasten zullen in deze fase opmerken dat jij het altijd ontzettend druk hebt, of zullen je vragen stellen als: ”Waar haal je de tijd vandaan om dat allemaal te doen?” Herken je dit en wil je dit vroegtijdig voorkomen? Lees ook eens: ”Dit zijn de beste tips tegen sociale verplichtingen?”
Fase 2 van de burn-out: De weerstandsfase
De persoon in kwestie zal dan normaal gesproken antwoorden met: ”Ach, hoort er bij hé, of het valt allemaal wel mee hoe druk ik het heb!” Red flag!
Welkom in de ontkenningsfase, ook wel de weerstandsfase genoemd! Dit zegt men alleen maar omdat men er niet aan toe wilt geven. Wanneer we hier aan toegeven voelen we ons over het algemeen zwak, zielig of mislukt. In de denkbeeldige emmer zit nu niet meer een plasje water, maar er staat een beste laag in.
Burn-out: Even uitrusten helpt niet langer
De lichamelijke klachten beginnen weer op te spelen. Je krijgt last van maagzuur, slaapt slechter en je lichaam voelt zwaar aan. De inspanningen van de afgelopen tijd beginnen zijn tol te eisen en je komt er achter dat je eigenlijk niet tot rust komt. En nee een microbreak of andere oefeningen om stress te verminderen zoals een avond netflixen gaan je in dit stadium niet meer helpen om op te laden.
Over het algemeen is het dan verstandig om vakantie te nemen en in die periode helemaal niets te doen. Ook al voelt dat ontzettend vreemd, omdat je lichaam nog in de AAN-modus staat.
Fase 3 van de burn-out: De breukfase
Een gevolg van het gedwongen ontspannen kan zijn dat je grieperig of ziek wordt. Dit is niet zo gek, omdat je lichaam zich nu pas beseft dat het zich compleet moet herstellen. De spreekwoordelijke emmer zit zo goed als vol. Dus ga je hem leeggooien of zoek je toch het randje op?
Burn-out: Het verschil tussen moe zijn en een burn-out hebben
Ondanks dat de emmer vol zit besluit je eigenwijs te zijn en toch door te gaan. Opgeven en uitrusten is immers volgens jou voor watjes. Tot dat het moment daar is en jij jezelf tegenkomt. Het moment zie je vaak totaal niet aankomen. Bijvoorbeeld rond lunchtijd wanneer je een broodje wilt smeren voor je kind en je er achter komt dat het pak hagelslag op is.
Fase 4 van de burn-out: De burn-out
Spontaan barst je in huilen uit omdat je geen nieuwe hebt gekocht. Je vind dat je hebt gefaald als ouder. Ineens breekt het zweet je uit bij de gedachte dat je tegen je kind moet zeggen dat de hagelslag op is. Het kantelpunt is daar. Je verliest al het vertrouwen in jezelf, wordt sarcastisch en haalt nergens meer voldoening uit.
Zelfs wanneer je ‘s avonds tot rust komt of je een week vakantie neemt, blijven deze gedachtes de overhand nemen en blijf jij jezelf een mislukking vinden. Je voelt je niet moe of een beetje oververmoeid maar hebt echt een burn-out. De denkbeeldige emmer is zojuist overgelopen. Wanneer dit het geval is, zorg er dan ten alle tijden voor dat je professionele hulp zoekt! Ben je ten einde raad en wil je slaaptips hoe je beter kan slapen tijdens een burn-out? Lees dan eens de tips van Marleen door, zij leert je beter slapen tijdens een burn-out!
Een burn-out voorkomen
Aan de hand van de denkbeeldige emmer hebben wij zojuist de 4 fases van een burn-out uitgelegd. Burn-outs komen steeds vaker voor in onze maatschappij. Mede omdat wij elke dag weer beter willen presteren dan gisteren. Perfectionisme is niet erg, maar zorg er wel voor dat je hier een goede balans in vind voor jezelf.
Wat kun je doen om een burn-out te voorkomen
Vermoed jij dat je tegen een burn-out aan zit? Dan hebben wij enkele tips die je verder kunnen helpen.
1. Maak je problemen bespreekbaar! Er is niks moeilijker dan jezelf kwetsbaar opstellen. Alleen wanneer jij over je problemen praat dan kun je al heel veel ballast van je af gooien.
2. Zoek iemand die goed naar je kan luisteren en die niet over je oordeelt. Dat is heel belangrijk. Doe dit bijvoorbeeld bij een persoon waar jij je goed bij voelt. Voorbeelden zijn je ouders zijn, je beste vriend(in) of je geliefde.
3. Geef duidelijk aan waar die persoon bij kan helpen? Heb je teveel hooi op je vork en wil je dat iemand taken van je overneemt? Zeg dat dan tegen deze persoon. Je hoeft niet alles uit te besteden, maar je hoeft ook niet alles zelf te doen. Doordat je taken uithanden geeft heb jij tijd om even tot rust te komen.
4. Ga regelmatig samen met andere mensen iets ontspannens doen. Heb je weinig tijd? Maak hier dan tijd voor. Kies iets wat echt ontspannend voor jou werkt. Dit kan een boswandeling zijn, een puzzel leggen of een boek lezen. Zorg dat je bent afgezonderd van prikkels zodat je ook echt even kan opladen.
5. Besef dat je niet overal invloed op hebt. Dit geldt zowel voor jezelf als voor een ander. In je eentje kun je niet de wereld redden. Bekijk dus wat er binnen jouw mogelijkheden ligt om iemand te helpen.
6. De allerbelangrijkste tip gaan we mee afsluiten. Dat is dat jij je grenzen moet aangeven. Zeg wanneer iets genoeg of te veel is voor jou en jij bij jezelf herkent dat je denkbeeldige emmer begint over te lopen.
Heb je hier moeite mee? Werk hier dan naar toe in kleine stapjes. Zeg niet gelijk ja tegen afspraken, taken of wanneer iemand je iets vraagt, maar antwoord met: ik moet er nog even over nadenken. Zo koop jij even tijd voor jezelf.
Wat te doen bij burn-out verschijnselen
Gelukkig zijn er altijd professionele hulpverleners die je weer op weg kunnen helpen. Zelf zijn wij geen gecertificeerde hulpverleners die een burn-out kunnen verhelpen, maar geven alleen tips en tricks om ze te voorkomen.
Mocht het nou zo ver komen dat jou emmer begint vol te lopen en zoek je iemand die je op weg kan helpen? Zoek dan ten alle tijden hulp bij een professional. Heb je echter meer behoefte aan bruikbare tips die je gelijk kan toepassen? Lees dan hier al onze tips over hoe je stress kan verminderen.
